زندگی نامه خسته قاسم
خسته قاسم تیکمه داشی شاعر، عاشیق، عارف و فیلسوف قرن دوازدهم هجری قمری و دوره افشاریه میباشد. وی متولد بتاریخ 1081 هجری در تیکمه داش و در گذشته تیکمه داش از توابع بستان آباد در آذربایجان شرقی میباشد. خسته قاسم، یکی از ستونهای استوار موسیقی عاشیقی آذربایجان میباشد.
آوازه ی "خسته قاسم" نه تنها به عنوان یک عارف، عالم، شاعر و ادیب توانمند بلکه به عنوان یکی از ستون های اصلی ادبیات فولکلور و موسیقی عاشیقی آذربایجان سراسر سرزمین های قفقاز از داغستان تا باکو و ایران و ترکیه را در نوردیده است.
"خسته قاسم" جایگاه ویژه ای در ادبیات فولکلور این منطقه دارد تا جایی که به راستی می توان ادعا کرد هیچ عاشیقی بدون تامل در اشعار او این صنعت موسیقیایی بومی مردم آذربایجان را ادامه نداده است.
"خسته قاسم" علاوه بر اینکه شاعری باسواد و تحصیلکرده به شمار می آید، در عرصه های عرفان و فقه و موسیقی تبهر خاصی داشته و به همین دلیل نیز در ادبیات شفاهی و فولکلور آذربایجان از جایگاه خاصی برخوردار است.
"خسته قاسم" دوران كودكي را در روستاي تيكمه داش گذرانده و تحصيلات سنتي را در مکتبخانه ی همین شهر به پايان برد.
وی اما براي ادامه ي تحصيل به اردبيل رفته و با حضور در مسجد شيخ صفي ضمن طی کردن مدارج تحصیلی، کار آفرينش ادبي ـ هنري خود را از همین سالها آغاز می کند.
خسته قاسم در اردبيل با طريقت شيخ صفي آشنا گشته و وارد خانقاه شيخ صفي شده و مدتي در چله نشسته است تا به «وحدت وجود» واصل گردد. خسته قاسم شاعري والامقام و فقيهي بزرگ بوده است كه به نوشته ي خويش، باده از ساقي كوثر گرفته و مست الست گشته و به قول آشيقها از حضرت علي «بوتا» گرفته است.
خسته قاسم، بعد از اتمام تحصيل در اردبيل، براي تكميل درس فقاهت به نجف می رود و 14 سال تمام در عتبات عاليات تحصيل كرده و سپس به موطن خويش مراجعت و به راهنمايي و ارشاد مردمان دیار خويش همت گماشته است.
وی همچنین مدتی به قفقاز سفر کرده و از داغستان تا باکو و حتی ترکیه را تحت تاثیر شعر و موسیقی خود قرار داده است
خسته قاسم به عنوان عالمی که 114 سوره ي قرآن را معنا و تفسير می كند مجتهدی توانمند بود و بر سه زبان رایج آن عصر : عربی، فارسی و تركی تسلط کامل داشته است.
تاثیر این شاعر و عارف بزرگ در عرفان و ادبیات بسیار چشمگیر بوده، وی که ارادت خاصی به رسول خدا (ص)، امیرالمومنان حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) داشته اشعار نغز و بی بدیلی در وصف معصومان، مصایب ایشان و واقعه کربلا سروده است.
تخلص او «خسته قاسم» است، لقب خسته بنا به نظر بسياري از اديبان و منتقدين آثارش مي تواند در سه نظريه ي كلي جمع بندي گردد:
۱ـ عداه اي معتقدند قاسيم بيمار بوده و از طريق حضرت علي (ع) شفا يافته و لذا همواره خود را «خسته» ناميده است.
2ـ دسته ي ديگري معتقدند او تخلص «خسته» را براي نشان دادن اوضاع نامناسب زمان براي خود برگزيده است همانگونه كه مسكين آبدال، قول عباس، ديلقم و ديگران كرده اند.
3ـ گروه ديگر نيز معتقدند او خود را خسته ي عشق ناميده است از جمله ي اين اديبان فولكلورشناس سترگ " سد نيك پاشايف" است كه مي نويسد "شاه اسماعیل ختايي نيز با تخلص «خسته» اشعاري سروده است و آشيق قاسيم بنا بر احترام شاه اسماعیل ختايي اين تخلص را براي خود برگزيده است"
آثار : از آثار خسته قاسم می توان به « دورما گَل » و « دونیانین » اشاره کرد
مدفن: مقبره خسته قاسم در بستان آباد در آذربایجان شرقی واقع شده است. این مقبره در تیکمه داش واقع در 80 کیلومتری تبریز شامل یک ورودی و گنبدخانه‌ای هشت ضلعی است.