زندگی نامه صائب تبریزی

میرزا محمّدعلی متخلّص به صائب تبريزی و معروف به میرزا صائب بزرگترین غزلسرای قرن یازدهم هجری است . وی در حدود سالهای  970 الی  973 - 1000 الی 1003 هجری - در تبریز یا به قولی اصفهان دیده به جهان گشود

پدر او میرزا عبد الرحیم ف تاجری معتبر بود . خانواده صائب جزو هزار فامیلی بودند که به فرمان شاه عباس از تبریز به اصفهان کوچ کردند و در محله عباس آباد سکنی گزیدند.
صائب در اصفهان پرورش یافت و دانش های ادبی و عقلی و نقلی را نزد استادان آن شهر و خطاطی را نزد عموی خود شمس الدین تبریزی شیرین قلم مشهور به شمس ثانی آموخت . در جوانی به حج رفت و به زیارت مشهد مقدس نیز نایا امد
صائب در سال  1003 - 1034 هجری - از اصفهان عازم هندوستان شد و به هرات و کابل رفت . حکمران کابل ، ظفر خان ، که خود شاعر و ادیب بود مقدم صائب را گرامی داشت . ظفر خان پس از مدتی به جهت جلوس شاه جهان عازم دکن شد و صائب را نیز با خود همراه برد . شاه جهان ، صائب را مورد عنایت خود قرار داد و به او لقب مستعدخان داد . در سال 1008 - 1039 هجری - که صائب و ظفر خان در رکاب شاه جهان در برهانپور بودند خبر رسید که پدر صائب از ایران به اکبر آباد هندوستان امده  و میخواهد او را با خود به ایران ببرد . صائب از ظفر خان و پدر او خواجه ابوالحسن تربتی رخصت طلبید ولی حصول این رخصت تا دوسال طول کشید .
در سال 1011 - 1042 هجری - که حکومت کشمیر به ظفر خان واگذار شد صائب نیز بدانجا رفت و از آنجا به اتفاق پدر عازم ایران شد. پس از بازگشت صائب به ایران در اصفهان به حضور شاه عباس دوم رسید و خطاب ملک الشعرایی دربار صفوی  یافت و در این مدت محضرش در اصفهان محل اجتماع اهل ادب و آمد و شد دوستداران سخن بود  و او جزبه قصد سیاحت بعضی از شهرها و ناحیت های ایران از اصفهان بیرون نرفت و در همان جا به سال 1054 - 1086 هجری - دیده از جهان فرو بست و در باغی که اکنون به قبر آقا معرف است به خاک سپرده شد

اشعار صائب تبریزی 6

بو عشق دردو غمی گؤر نئجه یوغورتدو منی
قیامتین ائله بیل آتشی قووردو منی
یاراما بخیه وورارلار فقط نه فایداسی وار
طبیبیم اولدو او کس کی ائله او قیردی منی
او قدر هجرانا دؤزدوم اوره گیم دؤندو قانا
یئتیم اوشاق کیمی گؤز یاشلاریم بوغوردو منی
نسیم بهانه دیدیگین داغیلدی بدن
کیمیسه توپلایاراق تورپاق اوسته قوردو منی
او لاله باغرینا داغ چکدیلر بزه ک یئرینه
حیات دا مین داغ ایله آلدادیب دوغوردو منی
دئ جوجه رسین نئجه بس توپراغا دوشن توخوموم
بو آتش اوزلو گؤزللر اوخویلا ووردو منی
نه یاخشی اولدو کی صائب یازیلدی خوش خطله
بو طالع حسرتی عمرومده آز می یوردو منی

اشعار صائب تبریزی 5

عقلی بیز دیوانه لیکده بیلمیشیک
سئوگینی فرزانه لیکده بیلمیشیک
عاشیقین قانین تؤکوب ظلم ائتمه یی
عشق ده ، جانانه لیکده بیلمیشیک
دوز یولو لنگر ووروب قطع ائتمه یی
دوغروسو مستانه لیکده بیلمیشیک
عشق باغیندا سولوب بختین گولو
بیز بونو بیگانه لیکده بیلمیشیک
اختیلاتین ان گؤزل نعمت لرین
سر به سر افسانه لیکده بیلمیشیک
گر دویونله نسه بوغازدا گؤز یاشی
بیز بونو مردانه لیکده بیلمیشیک
عشقده جانی اودوزماق رسمینی
هر زامان تیفلانه لیکده بیلمیشیک
دالغالار دولموش حبابلا دریادا
بیز اونو دردانه لیکده بیلمیشیک
عاشیقین جان قئیدینه قالماق حالین
قلب ده کی ویرانه لیکده بیلمیشیک
شمع باشیندا آتشه اوتلانماغی
عشق ده پروانه لیکده بیلمیشیک
کیم بیزیله ائیله سه بیگانه لیک
معنا سین صد دانه لیکده بیلمیشیک
هر کسی بیر کنج ائدیر غم دن خلاص
بیز اونو میخانه لیکده بیلمیشیک
دونیانین هر نعمتیندن کئچمه یین
همتین مردانه لیکده بیلمیشیک
او فداکارلار گؤزونده حئیرتیک
رویانی افسانه لیکده بیلمیشیک
صائب الده هر نه ائتمیشدیر اونو
دوسلارا همخانه لیکده بیلمیشیک

اشعار صائب تبریزی 4


نه سبب دندی منیم قدریمی دوران بیلمه ز
جوهرین قیمتینی هئچ زامان عمان بیلمه ز
ازوده آیدین گؤرونور هر نه دئسه ن آینا کیمی
اورگین یانماسا بیل قدرینی جانان بیلمه ز
هاردا دیوانه ساچین تاجه برابر بیلسه
اوردا شاهنان گدانین فرقینی اینسان بیلمه ز
پیس ایله یاخشی نی آنجاق دوشونن باش آییرار
بو قمه آغزی دی یا جام دی او نادان بیلمه ز
حکیمین فیکرینی مشغول ائلییه ر بال لا زهر
قارپیزیلا شکرین فرقینی سورسان بیلمه ز
قلبه درماندی یارین صف - صف اولان مژگانی
دامارین دردینی نئشتر کیمی ، درمان بیلمه ز
صدفین قوینونا دوشموش سو دؤنه ر جوهر اولار
مقصده چاتماغی صائب بیله ر ؟ هاردان بیلمه ز ؟

اشعار صائب تبریزی 3

بو شراب کوزه سینین کؤلگه سی بس ائتدی منه
داها محتاج دئییلم اؤزگه سینین کؤلگه سینه
هانسی سینمیشلاریمی من یئنی دن برپا ائدیم؟
قلب سینیب ، قول دا سینیب، یوخ کمکی بیر بیرینه
سئل گلن واختا خبرسیزلری بیردن آپارار
وحدت اهلی بو خطردن قورونار سعی له یئنه
هر زمان عشق جوانلاردا داها حساس اولور
تر بوداق قورخولودور کی ، توخونا گؤزلرینه
همسفر وعده خلاف چیخدی ، فقط من یئنه ده
راضی لیق ائیله میشمکی ، بو سفر خوشدو منه
صائبین فیکرینی حبس ائتمه یه یوخ اختیاریم
اؤزگه عالمده یئتر آرزولاری چون یئرینه

اشعار صائب تبریزی 2

هانی بیزده ائله جان زلف پریشانا دؤزه
امیدیم یوخدو اورک بیرده بو هیجرانا دؤزه
کیم تکبرلویونو سیندیرا بیلمیرسه اگر
عاشقم سؤیله مه یه ، چیخمایا مئیدانا دؤزه
بوردا عشرت می یی دؤنموش یئنه قلبین قانینا
سود اوچون کؤرپه گرک باشلایا افغانه دؤزه
بو جهاندا نه ییمیز واردی کی ، حسرت ده چکه ک
تکجه آرزو بودو ، قلبیم دارا مردانه دؤزه
قیوریلان تئللری ساکت گئجه ده تیتره ر اونون
عاشق ایستر او تئله هر توخونا شانه دؤزه
یوسفه چاتماق اگر ایسته سه دنیادا بیری
یئیه قلبین قانینی بیرده کی زندانه دؤزه
کیم چؤرک دردینی چکمیر ، او یئییر بوردا چؤرک
کیم چؤرک دردی چکسه او گرک یانا دؤزه
عشق سرگشته لیگی صابره مخصوص کی دئییل
دئی هانی اؤیله گه می ، دوشسه بو طوفانه دؤزه

اشعار صائب تبریزی 1

منی محروم ائدن روخساریدن زولفی پریشان‌دیر،
بو دریایی لطافت موجی عنبر ایچره پینهان‌دیر
اگر خورشیدی تابان‌یله سنسیز هم‌شراب اولسام،
لبی لعلی مئی آلودی گؤزومده قانلو پئیکان‌دیر
دد و دامی موسخّر ائیله یوبدور جذبه‌ی عشقین،
دوگون مجنونی شیدا باشینا چتری سلیمان‌دیر
منی مکری رقیب آواره قیلدی یار کوییندن،
چیخاران آدمی فردوس‌یدن تزویری شیطان‌دیر
قاچان عاشیقلرین فیکرینه دوشدو اول عقیقی لب
کی، اونون بیر قارا گؤزلولرینده‌ن آبی حیوان‌دیر
مسلمانام، دئییر مستین، ایچیر عاشیقلرین قانین،
منم کافیر، اگر اول دوشمنی ایمان مسلمان‌دیر
محبّت اهلی هنگی جام و نشاطی درد دن دؤنمز،
نئچون چکسون خومار اول کیم همیشه ایچدیگی قان‌دیر
منی خاکی نه تنها اولموشام مجنون کیمی رسوا،
کی، اول درد دن فلک سنگی ملامت ایچره پینهان‌دیر
فلک‌لر قان ایچر گؤردوکجه تجرید اهلینی، صائیب،
کی، یوقسیزلار حرامی‌لر گؤزینده تیغی عریان‌دیر