زندگی نامه نسیمی

سیدعمادالدین نسیمی (به ترکی آذربایجانی: Seyid Əli İmadəddin Nəsimi)‏ متخلص به نسیمی شاعر و متفکّر حروفیه در قرن هفتم هجری بود.
عماد الدین نسیمی یکی از شاعران و عارفان برخاسته از مکتب حروفیه است. مکتب حروفیه که بر اساس تعالیم شیخ فضل الله نعیمی شکل گرفت در شرح وقایع عالم و اسرار هستی از 28 حرف الفبای عربی و با مهارت اعجاب انگیز بهره می‌بردند و می‌توانستند علل دستورات الاهی در دین اسلام را به شکلی جذاب و جالب بوسیله اعداد و حروف توضیح دهند. مانند این که نماز یومیه چرا می‌بایست 17 رکعت باشد، حکمت مسح کشیدن بر پا هنگام وضو چیست، تعداد حروف بسم الله الرحمن الرحیم بیانگر چیست، نماز شکسته چرا 11 رکعت است و . . . سید عماد الدین نسیمی اصالتاً ترک زبان بود و با اشعار ترکی و فارسی و عربی خود نقش بسزایی در گسترش اندیشه‌های فضل الله نعیمی داشت. عشق او چنان بی پروا و بی پرده بود که مخالفت‌های فراوانی را میان قشریون مذهبی زمان خود بوجود آورد که نهایتاً منجر به صدور فتوایی در به دار آویختن و کندن پوست او شد. اشعار نسیمی آمیخته به عشقی ناب، شهامت، ایثار و رک گویی است
آن چه از اشعارش بر می‌آید، این است که وی در فلسفه، کلام، منطق، هیئت، نجوم، طب و ریاضی ید طولایی داشته است. اصطلاحات این علوم را در اشعار خود به کار برده است، سخن از خواص صور فلکی، ستارگان، تشریح اعضای بدن انسان، شاخصه‌های حساب و هندسه و بیان کیفیت خلقت کائنات و آراي گوناگون متصوّفه به ما اجازه می‌دهد که او را خردمندی آگاه به علوم عصر خود بنامیم. در تذکره‌ها او را «عاشق غریب و عجیب، عالم کامل، فاضل محدّث، نکته‌دان و عارف» نامیده‌اند
زادگاه:
 بسیاری از علما اورا متولد شهر اورمیه آذربایجان میدانند
مرحوم میرزا آقا قلی‌زاده از دانشمندان جمهوری آذربایجان با استناد به مزار «شاه خندان» برادر نسیمی در شهر« شماخی»، همین شهر را محل تولد او می‌داند. دکتر حسین محمدزاده صدیق با تکیه بر کهن‌ترین اسناد موجود، او را تبریزی می‌داند
قدیمی‌ترین سندی که در باب مزار نسیمی به دست  رسیده است، سیاحتنامه‌ی اولیا چلبی است. او در فصل توصیف شهر حلب از «تکیه‌ی شیخ نسیمی» سخن می‌راند و می‌گوید: «مردم روایت کنند که نسیمی پس از کنده شدن پوست از تنش به این مکان آمد و قرآن تلاوت کرد و غیبش زد! مزار نسیمی اکنون در شهر حلب سوریه در محله‌ی فرفراه در مقابل حمام سلطان است
سازمان بین‌الملی یونسکو به خاطر کوشش‌های وی در اشعار انسانی و صلح جهانی در سال ۱۹۷۳ این سال را سال نسیمی اعلام کرد.

برو به ادامه مطلب..

ادامه نوشته

اشعار نسیمی 6

منده سیغار ایکی جاهان، من بو جاهانه سیغمازام،
گؤوهری لامکان منم، کؤونو مکانه سیغمازام.
عرشله فرش و کافو نون منده بولوندو جومله چون،
کس سؤزونو و ابسم اول، شرح و بیانه سیغمازام.
کؤونو مکاندیر آیتیم، ذاتی دورور بیدایتیم،
سن بو نیشانلا بیل منی، بیل کی، نیشانه سیغمازام.
کیمسه گومانه ظن ایله اولمادی حق ایله بیلیش،
حققی بیلن بیلیر کی، من ظنّو گومانه سیغمازام.
صورته باخ و معنینی صورت ایچینده تانی کیم،
جیسم ایله جان منم ولی، جیسم ایله جانه سیغمازام.
هم صدفم، هم اینجییم، حشرو صیرات ادینجییم،
بونجا قوماش و رخت ایله من بو دوکانه سیغمازام.
گنجی-نیهان منم من اوش، عئینی-عیان منم، من اوش،
گؤوهری-کان منم من اوش، بحروو کانه سیغمازام.
گرچی موحیطی-اعظمم، آدیم آدامدیر، آدمم،
دار ایله کونفکان منم، من بو مکانه سیغمازام.
جان ایله هم جاهان منم، دهریله هم زامان منم،
گؤر بو لطیفئیی کی من، دهرو زمانه سیغمازام.
نجوم ایله فلک منم، وهی ایله هم ملک منم،
چک دیلینی و ابسم اول من بو لیسانه سیغمازام.
زرره منم، گونش منم، چار ایله پنجو شئش منم،
صورتی گؤر بیان ایله، چونکی بیانه سیغمازام.
ذات ایلیم صیفات ایله، قدر ایلیم برات ایله،
گولشکرم نبات ایله، بسطه دهانه سیغمازام.
نار منم، شجر منم، عرشه چیخان هجر منم،
گؤر بو اودون زبانه سین، من بو زبانه سیغمازام.
شمس منم، قمر منم، شهد منم، شکر منم،
روحی-روان باغیشلارام، روحی-روانه سیغمازام.
گرچی بو گون نسیمیم، هاشیمیم، قورئیشیم،
بوندان اولودور آیتیم، آیت و شأنه سیغمازام

اشعار نسیمی 5

من ملک جهان، جهان منم، من،
من حقّه مکان، مکان منم، من.
من کَون و مکان و کُن فکان ـ‌ام،
بیلگیل کی نشان، نشان منم، من.
من صورت معنیده حقم، من،
من حقّ عیان، عیان منم، من.
* * *
ای یوزون نور ذات یزدانی!
وی رُخوندور صفات رحمانی!

اشعار نسیمی 4

باهار اولدی گل ای دلبر تماشا قیل بو گلزاره
بوراخدی غنچه لر پرده، بشارت بولبول زاره
شقایق پرده دن چیخدی بویاندی باغ ایله بستان
ایرشدی گلشنی حسنون بویاندی رنگ ازهاره
منی منع ائتمه ای زاهد، گوونمه ذکره ای صوفی
کی سن مغرورسان ذکره منم مشتاق دیداره
کی هر بلهم اضل بیلمز ندور کی عشقین احوالی
ایرشمز قاصرین عقلی بو مغلق سر اسراره
عبیر و مشک و عنبر تک ریاحین دن چمن دولدو
سحرده طعن ائده ر ساچون نسین مشک تاتاره
کی چیخدی غنچه دن سنبل گریبان چاک ائده ر من تک
دلیندی غصه دن باغریم، سن ائتمه اوره گیم پاره
چمنلر مختلف اولدی هزار الوان چیچک لردن
آچیلدی نرگس و لاله و نسرین، شکوفه گلدی اشجاره
آچیلدی نرگس و لاله توتوبدور یاسمن چادر
سؤیودلر ارغوان تیتره ر، قمیشلر یئتدی انهاره
بنفشه گول تماشاسی غنیمت بیل کی بئش گوندور
ساتار معشوقه گول حسنون خریدار اول بو بازاره
ییغیلدی جانینا جانی، دمی عیسی نسیمی نین
وصال دردینه درمان ایرشدی جان بیماره

اشعار نسیمی 3

فراقی چکمه ین عاشیق، وصالین قدرینی بیلمز
جمیله اولمایان واصیل، جمالین قدرینی بیلمز
شب اسراده قوسینین ایکی نصف ائیله دی آیی
بو معجزدن اولان غافیل، هلالین قدرینی بیلمز
دوداغین سلسبیلیندن خبردار اولمایان جانسیز
اونون ماهییتی اود دور، زلالین قدرینی بیلمز
مدور نقطه ی خالون، ببک دن عینینه قوندی
ببک سیز قالسین اول گوزکی بو خالین قدرینی بیلمز
نهالون اعتدالیندان، اوتانار سدره و طوبی
بو قدی بنزه دن سروه، نهالین قدرینی بیلمز
سنی سندن دیلر کونلوم، نه دونیانین زر وگنجین
کی اول مالی سئون جانسیز، بو مالین قدرینی بیلمز
اوزوندور پرده آللاهین یمینی، کعبه سی، بیتی
یمینی بیلممیش هر کیم شمالین قدرینی بیلمز
گونش ماه تمامیندن زواله اوغراشور هر گون
نه دن شول آفتابی بی زوالین قدرینی بیلمز
لب لعلون وصالیندان جدا اولماق منه دوشمز
بو ذوقی بیلمه ین صوفی، بو حالین قدرینی بیلمز
"نسیمی" صوفی دگیشمز غموندن گئیدیگی شالی
کی اول صوفی صفاسیزدور بو شالین قدرینی بیلمز

شعری از نسیمی 2

فرقتوندن یاندی باغریم اوره گیم قان اولدی گل
گل کی رخسارون بو مرده جسمه جان اولدی گل
دونیانین ناز و نعیمی، باغ و بستانی منه
سنسیز ای سولطان خوبان بند و زندان اولدی گل
ایستدی لعلین فراقی جانیمی یاخماق ولی
شوقه یانمیش جانه لعلین آب حیوان اولدی گل
اول کونول کی دایمن ایشی سنونله وصل ایدی
یاندی شوقوندان اسیر درد هجران اولدی گل
جانیمین جانی وصالیندور وصالوندان اونی
تا کی اییردی فلک بیچاره بیجان اولدی گل
عاشقین باغ و گولستانی اوزون گلزاریدیر
هانسی گولزارین گولی گول سوز گولیستان اولدی گل
جنتین صحنینده طوبی واله و حیران و مست
قامتون حسنونده ای سرو خرامان اولدی گل
تا منی تقدیر یزدان ایله دی سندن جدا
کونلومون حالی پریشان دیده گریان اولدی گل
معجزاتوندان یاناغون، محکماتوندان ساچون
خار و خاشاکی جهانین ورد و ریحان اولدی گل
بحر بی پایانه شوقون جانیمی غرق ایله دی
گؤر نه بیداد ایله دی هجرون نه طوفان اولدی گل
بو نسیمی سندن آیری بیلدیگیم یوخدور وجود
درد و درمان، وصل و هجران، جمله یکسان اولدی گل

شعری از نسیمی 1

ساقیا دولدور قدح چون یئتدی فصل نو باهار
مرغزار اولدی چمن سویله ر چمنده مرغ زار
گول چمنده پادشاه اولدی بزتدی مجلسی
لاله گلدی قوللوغا توتدی شراب خوشگوار
صبحدم بستانه ساری گل گشت اوچون عزم ائیله دیم
باغچادا گوردوم کی چیخمیش بیر حبیب گلعذار
دیشی اینجو، گوزی جادو، خالی هندو، بئلی مو
ساچی سنبل، خالی فلفل، اوزی چون گل، آغزی دار
خوب منظر، گوزی کافر، کیپریگی خنجر، قاشی یای
قد صنوبر، بویی عرعر، لاله ی تر، شول نگار
یوزی نون و گوزی عین و اوزی ری قامت الف
ساچی جیم و خالی میم و یوزی نقطه خط غبار
دلبریم بیر قیل بهاسی قیمتی دورد اقلیمه
بیری مصره، بیری چین و بیری هند و بیری لار
معرفتدن کوثر اولدی هم «نسیمی» چاکری
نسبتی یوخدور اونونلا عین دین و اختیار