زندگی نامه استاد حیدر عباسی

استاد حیدر عباسی شاعر توانای شهر مراغه که در اشعار خود باریشماز تخلص می کند  آثار باریشماز سرشار از فولکولور غنی اذربایجان است او نمونه یک انسان کامل بوده و این بزرگمرد به 6 زبان انگلیسی-فرانسه-روسی-عربی-ترکی و فارسی اشراف کامل دارند و در زمینه هنر نقاشی و خوشنویسی نیز جزو اساتید به شمار می روند و خالقٍ آثار ارزشمندی چون ترجمه مثنوی معنوی و نهج البلاغه به زبان ترکی می باشد همچنین شاعربیش از ده کتاب نفیس شعر ونمایشنامه ترکی نوشته است . باریشماز شاعر (نفرت ) نام دارد ودر تمام آثارش به این نکته اشاره کرده است  استاد یحیی شیدا آثار وی را دایره المعارف ترکی میداند

آثار استاد باریشماز:
1- نغمه داغی (شعر)
2- چاغیریلمامیش قوناقلار (پوییما)
3- ادوملودیره ک (پوییما )
4- کعبه و قانلی اذان – یار و نار (شعر)
5- دارتیلمامیش دنلر (حیکایه لر )
6- دووارلار (شعر نو- سربست شعرلر )
7- سس ( پوییما )
8- والعصر ( شعر)
9- شرح انور ( ترجمه و تفسیر مثنوی ) در چهار جلد
10- ترجمه ترکی نهج البلاغه (نثر)
11- تبت یدا...( نثر)
12- گولنده هر زامان (نمایشنامه)
13- اونودولماز خاطیره لر (نثر)
14- قوشمالار و غزللر (شعر )
15- دؤردلوک لر( شعر)
16- مخنث لر (نثر)
17- نیفرت حکایه لری (نثر)
18- نمی از یم (شرح دعای صباح حضرت امیر المومنین)
19- حبل ممدود (مقالات قرآنی)
20- ترجمه صحیفه سجادیه.

اشعار باریشماز 5

گل ائشيت نئي دن شيكايت ائيله يير
آيريليقلاردان حيكايت ائيله يير
تا قميشليقدان اوزولدو اولفتيم
آغلاديب دونياني سونسوز مئحنتيم
هيجردن يانميش اوره كدير ايسته ييم
ايشتيياقين آغريسين تا سؤيله ييم
اؤز كؤكوندن كيمسه كيم دوشدو اوزاق
آختارار بيرلشمه يه داييم ياراق
جمعلرده آه و نالم سالدي ايز
موتلو هم موتسوزلا اولدوم ديز به ديز
يار اولور هر كس منه بير ظن ايله
يوخ ايشي سينمده اودلو سيررينن
ليك نالمدن دئييل سيرريم اوزاق
گؤرمه مزليك گؤزلره اولموش دوزاق
تن رواندان جان دا تندن آيري يوخ
گؤرمه يه جاني بو جيسمين ايزني يوخ
نئي ده كي ناله، دئييل يئل، اوددور اود
بو اودا اودلانمايان جندك دي خود
نئي ده كي اود، مئي ده كي قايناقدير عشق
عشق دورغونلوق دئييل اويناقدير عشق
نئي دي ياردان آيريلانلار همدمي
نئي دي ييرتان ناله سي ايلن پرده ني
نئي كيمي دردي، دواني كيم گؤروب
نئي ده كي سيزقين نواني كيم گؤروب
قانلي يوللاردان آچير سؤز اودلو نئي
اودلانانلاردان آچير سؤز اودلو نئي
بوردا هوش تاپماق باييلماقدير گؤزه ل
مستليك ايچره آييلماقدير گؤزه ل
غوصه ميزدن قرنلر قالدي ملر
سوزونان بيرلشدي آيلار هفته لر
گونلريم گئچدي قوي اؤتسون عيبي يوخ
قال گينان سن، ائي كي سندن غيري يوخ
گون قارالتدي، عشق دن پايسيز، يقين
يانقي سي سوندو باليقدان غئيرينين
پيشميشين حالين گؤزه ل خام آنلاماز
قيسسا گل خامي يئتيشميش دانلاماز
اولما پولدان اؤترو بير پوللوق، اوغول
قئيديني سينديرگينان سوندان دوغول
پاي وئرر دريا سنه بير كوزه ليك
كوزه دن آرتيق يئتيشمز گونده ليك
دار گؤزه اولدو قوخوق دونيا هدف
دورره دولماز اولماسا قانع صدف
عشق دن هر كيم كي ييرتدي جامه سين
معشوقوندان آلدي پاك ليق نامه سين
اي ديريلدن پايلي عشقيم سن ياشا
سنله ويررام آغرينين باشين داشا
چؤكدورنمز سنله مغرورلوق ديزه
سن سن افلاطونلا جالينوس بيزه
عشق دن تورپاق فلك دن آلدي باج
داغ گليبدير اويناغا قيزديردي ساج
عشق دن طور اولدو سرخوش تاپدي جان
دوشدو موسي رؤعبدن اوينار مكان
نئي تكين يارلا دوداقلانسام اگر
اودلو سؤزدن عالمه ساللام شرر
ديل قاناندان آيري دوشسه ديل قانان
مين نوا ايله اونو اولماز قانان
اونداكي گول گئتدي سولدو گؤلسيتان
كيمسه وئرمز بيرده بولبولدن نيشان
ديلبرين اوغروندا عاشيق پرده دير
يوخدو جان عاشيقده، ديلبر زينده دير
واي اگر گؤزدن سالا عشق، عاشيقي
بير قانادسيز قوش اولار عشق عاشيقي
هوش نئجه اولسون هم اؤن، هم آرخادا
چون دگيل يار شووقه سي، اؤن آرخادا
عشق ايستر بحثدن چيخسين تووا
گوز گويه باخسان، نئجه وئرمز لووا
هان نه دير عيلت، دگيل گوزگون چوغول
چونكي زاغلانميش دگيل گوزگون اوغول
ايندي دوستلار دينله يين بير داستان
ائيله يير او بيزلرين حالين بيان
بيزدن اؤنجه واريميش بير مرد راه
دينه هم دونيايه اولموش پادشاه
آتلانيب اؤزغو نلري ايله اوولاغا
اوولاييب اوو، سالدي سس داغدان داغا
بير قاراواش گؤردو يولدا پادشاه
اوولانيب دوشدو تورا هئی چکدی آه
سينه سينده جان قوشو تاپميز قرار
پول تؤكوب ائتدي كنيزي ايختيار
وصل جامين اوندان آلديقدان سورا
خسته لندي دوشدو قيز توردان تورا
واريدي بير گون پالانسيز ائششگي
تا پالان تاپدي يئدي قورد ائششگي
سو دئييردي، الده بومبوش كوزه سي
تا سويا ال تاپدي سيندي كوزه سي
سؤيله دي شه سيز حكيم لرسيز خيدير
هر ايكي جان سيزلره يالوارچي دير
من نه يم كي، جانيمين جاني اودور
خسته لنديم ديبده درمانيم اودور
كيمسه كي قورتاردي غم دن جانيمي
يييه لندي دورروله مرجانيمي
دئديلر جان ايسته سن جان دا نه وار
قازاريق علم ايله بيز درده مزار
علمده بيزلر مسيحادن باشيق
مرهميك درده يورولماز قارداشيق
چون ياراندي غيفلت آللاهدان ساری
گؤرسديب بوشلوقلارين اؤندن تاري
داش اوره كليكدير حقه سؤكن مه مك
او دگيل قوندارما بير سؤز سؤيله مك
گلمه ييب چوخ يئرده ايستيثنا ديله
ليك اولوب اوندان بويوندا سيلسيله

اشعار باریشماز 4

شاختادیر هاوانین الینده قیرمانج،
قورخودان اسیرلر زاغ-زاغ بوداقلار،
آغ کورکه بورونوب دره‌لر، داغلار،
توتوبلار داغلارا آینا شافاقلار.
*
گئجه‌نین قویوسو آچیبدیر آغزین،
گونشین آیاغی بودره‌ییر، باتیر،
سون ایشیق قویودان یوکسلن زامان،
اسنه‌ین داغلاردا مورگولور یاتیر.
*
چیلله‌قوودو ائدیر بو آخشام شهر،
آیی تک توستوده شاختا بوغولور،
داملارین اوستونده یانیر تونغاللار،
گئجه‌نین باغرینا خنجر سوخولور.
*
قیزیشارکن اوددا بالاجا قیزیم،
خیاللار قوینوندا اگلنجه قورور،
اوزونه یاییلیر ابهام اؤرتوسو،
گؤز تیکیر گؤزومه توموخور دورور.
 *
سؤیله‌یین بیر گؤروم کیمدیر بو چیلله،
آلاودا یاندیریب تینده بوغورسوز؟
جوجه‌لر قانلیسی تولکودور مگر؟
یوواسین اوتلاییب ایتله قووورسوز؟
*
ناغدا تک باشینی تومارلایارکن،
سؤیلورم یوخ قیزیم، یانیلما آرتیق،
بو چیلله نه قورددور، نه ده تولکودور،
نه ده شر گیزله‌نن کؤهنه داغارجیق.
*
اوزونلو گئجه‌دن بئزیکن زامان،
خیاللار آتینی تومارلار انسان،
پیس گونون ائنینیدن بویوندان کسر،
قیسسالدار عؤمرونو بودارلار انسان.
 *
پیس گونون عؤمورو اوزون اولسا دا،
خورسانیر، دیرده(؟) انسان اسگیدن.
سازاقدان، شاختادان آغیر نفرتین،
بئلنچی بیلدیریب انسان اسکیدن.
*
شاختانین قوینوندا، قاردا، بوراندا،
انتظار گؤزوموز یئنه یازدادیر،
دیدرگین بولبولون، تالانان یازین،
نغمه‌سی اورکده، سؤزو سازدادیر.
*
دؤزومون الیله انسان هر زامان،
کدرین اونودوب، دوگونون آچیب،
قیش عؤمرون دوغراییب، بودارلاماقدا،
حکمت‌لر گیزله‌نیب معنالار یاتیب.
*
یامانین دالینجا قیزیم هر زامان،
رسمیدیر چالینار بیر قارا بایداق،
معناسی بودور کی یامانین سسی،
سال آتدان اوجالسین، دؤنمه‌سین آنجاق،
*
آز یاشا، دوز یاشا سن ده عؤمرونده،
اومیدلر دینله‌دن اینجه بیر ساز اول،
اوزونلو قیش اولما، بئزدیریب یوران،
خلقیوه بیر گونلوک باهار اول، یاز اول.
*
بیر اوزون یاز اولسون، بیر اوزون ده قیش،
یاخشی‌یا، یاخشی اول پیسینن آتیش،
ناغیللار بزگی پریلر کیمی،
باتلاغا باتانین الیندن یاپیش،
*
ائله قایغی چکن آز دا یاشاسا،
ائل اونا ابدی حیات باغیشلار،
اوزالدار عؤمرونو آرزیلار کیمی،
آدینی سیلممز یاغان یاغیشلار.
*
داغ بویو کول اولما بیر آز سورمه اول،
گؤزللر گؤزونه یاخسینلار سنی،
یانگینان یاغ کیمی حق چیراغیندا،
اورکده یاشاتسین قالانلار سنی.
*
حیاتین اولماسین پولاد اؤز قیلینج،
شیمشک تک ظالیمین الینده شاخسین،
بیر گونلوک چیچک اول گؤزللر سنی،
سئوینجله قوپاریب، یاخایا تاخسین.
*
قورشون تک داملاما حسرت گؤزوندن،
گولوش اول دوداقدا غنچه تک آچیل،
یازلارا آداخلان چیچکلر کیمی،
پارلایان قندیل اول اورکدا آسیل

اشعار باریشماز 3

مناعت ذیروسینده بسله نن عنقادیر عاشورا
دؤشوندن طورلار باش قالدیران سینا دیر عاشورا
او زامانکی قان ایچن لر ایکیلیک آتشین یئللر
گرکدیر یئللره قاتسین قیامین نغمه سین سئللر
اؤلوم میدانی نی بیلسین، شرافت بستری ائللر
عدالت نعشی نین اوسته قوپان غوغا دیر عاشورا
بو گون عذرای حریت عدالتله ائدر وصلت
عدالت بسله نن یئرده دایانانماز، قاچار ذلت
یاریلار ضولمتین باغری، ایشیقدان کام آلار میللت
شهادت بویلوسون دوغدورماغا لعیا دیر عاشورا
یارارسیز لار او زامان کی تاپار دیرناق سورر فرمان
شرف مرزین قوروماق او چون چاغیرار بیزلری جانان
شهادت بیر قاتی یایدیر شیرین جانلار اونا پیکان
قوچاقلیق کلمه سینده گیزله نن معنادیر عاشورا
آییقلیق ساغریندن اسره ینلر یاتماییب یاتماز
محبت مولکونون لئیلاسی عشقین ساتماییب ساتماز
قبوله یئتمه ین قوربان مینایه چاتماییب چاتماز
شهادت طورونه یول گؤسترن موسی دیر عاشورا
او زامان کی قودورقانلار قودوزلار تک سورو باغلار
کول اولار یانقیدان کوللار، سوسوزوندان ملر داغلار
آداملیقدا کوسر اینسان رذالت آلنینی داغلار
رذالت پیسلییین توختاتماغا عیسی دیر عاشورا
اگر قانلی قیاملاردان بقایه ال تاپا اینسان
آخان قاننان یئر اوزونده پوزوقلوقلار تاپا درمان
هامی علوی حرکتلر دیرده اولسالار عمان
دیرده قطره دیر لاکین گئنیش دریادیر عاشورا
او زامان کی سینه لرده اورک برکیر اولار خارا
سانار حققین موغانیندا ازیلگن لر اؤزون سارا
حرکتدن قالار قیچلار داها دیزدن گئدر یارا
دامار لار دان آخان قاندیر، دیزه یارادیر عاشورا
گرک گزسین حقیقتدن الینده باده حریت
عاغیلا سیغمایان ایشلر تاپا گؤزلرده عینیت
اؤله من من دیین اینسان، سینا دیوار قومیت
حقیقت آشناسین اسره دن صهبا دیر عاشورا
شهادتله گرک توتسون ایگیت لر ظالیمین یاسین
اوجا دامنان یئره سالسین هامی خایین لرین تاسین
قانیندان تورپاغین اوسته یازیلسین سوره یاسین
دوشونسون ذره لر آخیر، بؤیوک دونیادیر عاشورا
فساد اکدیکجه ظالیملر، دؤنوب نیفرت دره جکلر
اولاجاق هر گون عاشورا مین عاشورا گؤره جکلر
ائلین عصیان سسین ائللر گله جکله هؤره جکلر
عدالت بیر قاپی اولسا اونا لولا دیر عاشورا
یازا باش ایمه ین تورپاق یاشیل پالتار بوروننمز
سو بیر یئرده قالار اولسا، اولار باتلاق سوروننمز
برکت سیز حرکتدن کرامت لر گؤروننمز
حرکتده برکت دیر اودور پایا دیر عاشورا
آداملیق قیتلیغا دوشسه ده یر تاپسا قودورقانلار
یانار داغ تک غضبیندن چکر اودلو نفس جانلار
عدالت سیز لییه قارشی دامارلار دا قیزار قانلار
بیلیر ظالیم کی مظلومه بو گون ماوا دیر عاشورا
دؤزولمز دردرن دولدو او زامان کی قانا گؤزلر
بوغازلاردا دویونلندی سینه لرده قالان سؤزلر
دوشونن کیمسه یه اولدو دیریلیک یاندیران کؤزلر
اؤلوم بیر اویغو دیر شیرین اونا رؤیا دیر عاشورا
مروت تاریخین باسمیشدی توز،کوسموشدور اینسانلیق
آیاقلانمیشدی دوزلوکلر، ده یر تاپمیشدی حیوانلیق
یارامازلار اولوب حاکیم، اوماردی جهل سولطانلیق
قانی شمشیرلره کسکین ائدن طغری دیر عاشورا
بوشونا اسمه یین یئللر داها ظولمه دؤزوم بسدیر
قانادلان شستیوه قوربان قیامین پرچمین اسدیر
کی عاشورا جانیقمیش لار بوغازیندان قوپان سسدیر
باشینی ساحیل ظولمه دؤین دالغا دیر عاشورا
بوغازلاردان سوزن قاندیر شفق لرده گؤرونن قان
بو قانلارلا حقیقتده تاپار اؤز من لییین اینسان
سینار اووسونلارین سددی بولونر معنی عیرفان
ایناملی باشلارا کؤلگه سالان طوبا دیر عاشورا
آتیلان داشلارا هر یاندا کی باشلار دییه لر دیر
دیری کن قویلانان حققه مزارلیقلار یییه لر دیر
بوغازلاردا سوزن قانلار دوداقلانماز نییه لر دیر
ندن سیز حاخلانان قولدورلوغا آمما دیر عاشورا
دورو بیر چشمه دیر روحوم، ایرینلر له قاریشانماز
گونش دن پای آلان طبعیم قارانلیقلا باریشانماز
اوجا همت یاریشیندا یارارسیزلار یاریشانماز
یزیدیلر جبینینده قالان دامغا دیر عاشورا

اشعار باریشماز 2

دئمه لییم بو شعری استاد باریشماز تورکی دیله چونده ریب لر
مثنوی معنوی ترکی دیل ده ابیات ۵۰ - ۱۰۰
---------------
وئرمه دي بار ائتديلر هر نه دوا
درد آرتدي تاپمادي ناخوش شفا
خسته قيز ايشگلدي اولدو ياي كيمي
قان ياش آخدي شاه گؤزوندن چاي كيمي
آرتيريب ايسكنجبين صفرا سيني
ياغ قوروتدو عكسدن ايمعاسيني
هل له توختاتدي اونون ايسهاليني
اود سودان آلدي دئمك ايمداديني
شاه گؤرنده اونلارين عاجيزلييين
مسجيده قاچدي يالين قات، تئز، يئرين
سجده يه باش قويدو گؤزلر توكدو ياش
مؤهر ايسلاندي، اولوب سجاده ياش
بورلاغانيندان فنانين قوپچاغين
يانديريبدير قلبينين شام تك ياغين
 اي كي هر گيزلين سنه اولموش عيان
پاي وئريبسن، اسگيکه مولك جهان
 اي بيزه آرخادوران آللاهيميز
رحم قيل يان دوشدو سن دن راهيميز
سن دئدين گيزلين منه اولموش عيان
گيزليني خوشدور ولي ائتسن بيان
 چون اوره كدن باشلادي يالوارماغا
كرمين درياسي گلدي قايناغا
 آغليييركن يوخويا اوولاندي شه
اويغودا بير پيرينن توشلاندي شه
 بو صاباح بير ياد كيشي ائتسه نوزول
بيل كي بيزدندير دوعا اولموش قبول
 ايش بيلندير بو گلن حئكمت لي دير
چوخ امين دير، دوغرو هم قييمتلي دير
 وار مزاجيندا حقيقت قايناغي
كاميل اووسوندور اونون توختاتماغي
صوبح اولاندا شاه گودوب وعده چاغين
شرقدن ياخدي گونش اولدوز تاغين
 شاه باخيردي اينتيظارلي كؤشكدن
باش چيخارتسين تا وئريلميش سيرردن
 گؤردو گئندن بير دولو اينسان گلير
گوندور امما كؤلگه ليكده بسله نير
 لاپ اوزاقدان بير هيلال تك گؤرسه نير
واردي. هم يوخدور خييال تك گورسه نير
 سان، روان ايچره خييالي يوخ ساياق
بير جهان تاپميش خييال ايچره آياق
صولحيله جنگي خييال اوستونده دير
فخريله ننگي خييال اوستونده دير
 اولييالار اوولايان اينجه خيال
عكسيدير مه رو لرين، گؤرمز زوال
 اويغوسوندا شاها گؤرسنميش خييال
گؤرسه نيردي اول قوناقدا دال با دال
تا كي دوشدو اول قوناغا شاه گؤزو
اؤنله دي غيبي قوناغي شاه اؤزو
 هر جو تو درياچيدير دريا قوشو
ايگنه ساپسيز بخيه لنميش دير جو تو
 سنيدين عشقيم منيم، او آلدانيش
توره نر دونيادا لاكين ايشدن ايش
موصطفاسان سن منه من ده عؤمر
قوللوغوندا دورموشام بئلده كمر
 حق گؤزوندن دوشدو ياش تك بي ادب
ايسته پاي وئرسين سنه تانري ادب
 اؤزونو زاي ائتمه دي تك بي ادب
قويدو آفاق ايچره خئيلك، اييلي دب
مائيده گؤيدن گليردي آغريسيز
توستوسوز آليش وئريش سيز ايستي سيز
 باشلادي بير عيدده سي واختسيز باني
مرجيمك يوخدور ساريمساخ بس هاني
 دوشدو بيزدن گؤيلرين لوطفو اوزاق
قالدي الده بيل اينن سوولو اوراق
 چوخ آراچي اولدو عيسا حق اوچون
حق ده گؤندردي غنيمت خلق اوچون
 پاي گؤتوردو سوفره دن قارنين گودن
اولدولار پايسيز، ييغيلماز سوفره دن
 سيتقادي عيساي روح الله كي هان
اسگيك اولماز يئر اوزونده بونجا خوان
بير كريمين سوفره سيندن  » زيلله « ليك
حقي دانماقدير، حريص ليك هرزه ليك
 قاپانيب رحمت ائوي اولدو مؤهور
دار باخيش، دار گؤز گدا لردن اؤتور
 گؤي زكات سيز ياغمايير ائيلير ايبا
دونياني اودلار زينا اوزره وبا
 غوصه دن، غمدن سنه يئتسه ظفر
چيخماغينداندير جيزيقدان موختصر
 يار يولوندا كيمسه چيخسا حددن
يول چاشاندير، آزديران، آزغين گئدن
 فلكي نورلانديران اولموش ادب
ملكه قويموش، ادب، پاك ليقدا دب
 ايشيغين چالدي قابارماقليق، گونون
من دئمك ياخدي عزازيلين دونون
 باغرينا باسدي اونو بير جان كيمي
ساندي دردين، دردينه درمان كيمي
 اؤپدو آلنين شوقيلن بيرده الين
توتدو سئيريندن خبر بيرده يئرين
 گنجه چاتديردي دئدي آخير دؤزوم
باشدا گل اگلش سنه قوربان اؤزوم
 گئتدي سنلن سؤيله دي مندن حرج
صبرينن تاپديم بلي آخير فرج
 آچيلار سنلن بيزه مين بير دويون
قيش اولار ياز بيزلره، ياس توي دويون
 قورتارانسان پالچيغا باتسا نادان
وار اوره كده هر نه، سن سن آنلادان
 مرحبا اي موجتبي اي موصطفا
بيزلره وئرمز امان سن سيز قضا
اي منه مولا، اوزوم سنلن گولر  
كيم سنه اوغراشماسا آخير اؤلر

اشعار باریشماز 1

یئتیر شراب عشقینی ایچیم گؤزل دنیز- دنیز
تنین پیاله سی اولوب شراب عشقینین عزیز
او مئی کی بیر پیاله سی ائدیبدی فرشی عرشه تای
 باشین چالیر دووارلارا سماع ائدیر جوشور دنیز
خییال فضاسی داردی دار، بیزی خییالدان اوسته چک
گوتور آپار او یوردا کیم خییال قوشو سالانماز ایز
 تنین سازیندا روحوموز یانیق کرم چالیر مدام
موغامی میز قان آغلادیر، کدر دوغور ترانه میز
دوزاخدی تن، سازاقدی من، آد اولدو روح ایچون کفن
آدین الیندن آل بیزی گل ائتگی نن کرانه سیز
 من اؤزگه دیر اونوت منی ،چاغیرما وصله اؤزگه نی
بو ساز دانیشماز اؤزگه یه ،مین ایل اوتورسا دیزبه دیز
«باریشماز» اولما توت دمی یارین یولوندا اود غمی