زندگی نامه ممد اراز

ممد ابراهیموو در 14 اکتبر سال 1933 میلادی در روستای «نورس» در منطقه «شاه بوز» جمهوری خود مختار نخجوان متولد شد.

نام شعری او «آراز» بر گرفته از نام رودخانه ای است که به هنگام تقسیم شدن آذربایجان در 185 سال پیش، به مرز جدا کننده آذربایجان کنونی و ایران تبدیل شده است.
آراز دانش آموخته دانشکده جغرافیا در موسسه علوم تربیتی جمهوری آذربایجان در فاصله سال های 1950 تا 1954 است.
پس از آن او سال های 1961 تا 1963 در ویراستاری انتشارات معارف در باکو کار کرد و در سال های بعد در مجله ادبی الدوز و روزنامه ادبیات و اینجه صنعت مشغول به فعالیت شد.
او افتخارات زیادی را از آن خود کرده است که از جمله آنها: قهرمان کار فرهنگی، جایزه برجسته جمهوری، شاعر مردمی و جایزه استقلال را نام برد.
از آثار او می توان به «نغمه عشق»، «پدر سه پسر»، «دنیا از آن تو، دنیا از آن من» و «صدای نوشته شده روی صخره ها» اشاره کرد. ممد آراز در اول دسامبر سال 2004 در باکو در گذشت

اشعار ممد اراز 7

عشقینیز اولماسین چوروک ساپ کیمی
اللرده گزمه یین بیر کیتاب کیمی
کیمسه یه مست ائدن آل شراب کیمی
آخیب هر باده یه دولمایین قیزلار
*
اوینار قهقهه نیز شیمشکلر کیمی
عنوان سیز اولمایین کولکلر کیمی
قار آلتیندان چیخان چیچکلر کیمی
وعده سیز گؤیریب سولمایین قیزلار
*
سیرز بیر قاییق سیز ، طالع دنیز دیر
او بعضن بولاندیق بعضن تمیز دیر
طالع عاغلینیزدیر ، دوشونجه نیز دیر
طالعین قاییقی اولمایین قیزلار

اشعار ممد اراز 6

نا یوردوم هر داشینا اوز قویدوم
هر دره نده چالدیغیمساز یاشاییر
کیمی سینین چیینینده سن ، کیمینین
شؤهرتینی یاشادان آز یاشاییر
*
بو گیلئی دن قلبیم یامان خاللاتیر
چوخ عنواندا قاچاق تعریف یاللاتیر
بیر عاغیلین بوداغیندان ساللاتیر
نئچه - نئچه عاغلی دایاز یاشاییر
*
گولوم بیرده گؤروشونه یوبانسام
آدیمی توت ، هاردا داغلار دومانسا
گؤزونو سیخ ، هانسی داشدا سو یاتسا
او داش آلتدا ممد آراز یاشاییر

اشعار ممد اراز 5

عؤمور کئچیر، یامان کئچیر،
  قلبیمدن قارا قان کئچیر.
  داها گؤزللر یان کئچیر،
  آغارما، ساچیم، آغارما!
  آغارما، ساچیم، آغارما!
  نه ائرکن سنه دن دوشدو،
  نییه دوشدو، ندن دوشدو؟
  بئینیممی قوووه دن دوشدو؟
  آغارما، ساچیم، آغارما!
  آرزو سونسوز، عؤمور یاری...
  آرتدی آلنین قیریشلاری،
  سنده اینصاف اولسون باری
  آغارما، ساچیم، آغارما!
  منی قمگین گؤرسه اگر
  دوشمن گولر، دوست قم یئیر،
  قیزلار باخیب  " دایی "  دئیر،
  آغارما، ساچیم، آغارما!
  داشدیر قلبین، داشدیر جانین،
  یوخدور، دویغون، یوخدور قانین.
  هله گنجم، سن ویجدانین
  آغارما، ساچیم، آغارما!
  عؤمور کئچیر، یامان کئچیر،
  قلبیمدن قارا قان کئچیر.
  داها گؤزللر یان کئچیر،
  آغارما، ساچیم، آغارما!
  هله سسیم اوجالماییب،
  ائل گوجوندن گوج آلماییب.
  هله اورک قوجالماییب
  آغارما، ساچیم، آغارما!
  ایلهام آدلی شاهپریم وار،
  یول اوستیم، سفریم وار...
  یازیلمامیش اثریم وار...
  آغارما، ساچیم، آغارما...

اشعار ممد اراز 4

بيليرم من سنين گؤز ياشلاريني
دونوب گؤزلرين ده قالان دئييلم   
بير ملک دونون دا گيريب قوينونا
سونرا شاهمار کيمي چالان دئييلم
بيرينه وارام سا بيرينه يوخام
يوغرولموش خاميريم، ياييلميش يوخام
من هر وعده سيله بير طالعي ييخان
حقيقت گئييملي يالان دئييلم
قونسان کيپريگيمه بير ژاله کيمي
کؤچسن ده قلبيمه بير ناله کيمي
من سني بير دولو پيياله کيمي
گؤتوروب اليمدن سالان دئييلم
هر عشقين يولو وار، هر عؤمرون ياري
يئري يئري بو اوميدلر يولون دا ياري
داها نه گيزلگيم چالينميش تاري 
کوهليين دئييلم، چالان دئييلم 


اشعار ممد اراز 3

سئوگی یولو ... دره سی بیر ، دوزو بیر
توتدون اونو ، آستاری بیر ، اوزو بیر
بو دره مه سن ، بیری یوزدور ، یوزو بیر
نه سایالی ، سایلی - یوللار واریمیش

چوخدا چوخا ، آزدا آزا قاییلدیم
من نفسیمی ایسته ییمدن آییردیم
سنین مئیلین اییلنده ، اییلدیم
دوزوکسن ایری یوللار وارایمیش

عؤمرو بویودان یئرینه قول آچدیم
قارلی داغدان قارلی داغا یول آچدیم
بیر اورگین ظولمتیندن یول آزدیم
نه یاخشی کی ، آیلی یوللار واریمیش

بو دونیایلا جنگه چیخسام ، یاشیم آز
قالالارلا بحث ائتمه یه ، داشیم آز
توز یوکونو مین آرایا داشیماز
نه سووقاتلی ، پایلی ، یوللار واریمیش

اوزون قارا گؤزونده کی کؤلگه دن
دیلین باتدی نه بیلیم ده ، بلکه ده
بیر عنوانا دؤندو یوموز دؤنگه ده
آیری سمته آیری یوللار واریمیش

اشعار ممد اراز 2

گؤزلریمه پایین یئتسه
گؤزون ایدین تورپاق آنام
سون سؤزومو ، سون آندیمی
گومولدانا - گومولدانا
دوسلار قازسین مزاریمی
*
قار اوداسی کرمین دیر
بولاق باشی علعسگرین
آراز اوسته سیوری دوران
بیر قایادا منیم یئریم
دوسلار قازسین مزاریمی
*
ایچی گولر اسمی دؤنوک
گؤزلریندن یاش اله یر
مقام تاپا ، یاش یئرینه
سون ائویم داش اله یر
دوسلار قازسین مزاریمی
*
حلال سؤزوم ، هارداس بیر
حلال قلبه دئییم دوشدو
هاردا چاشدیم ، هاردا آشدیم
یؤنسوزلویه یؤنوم دوشدو
*
گوناهلاریم چوخسا ییغین
بوکوب قویون باش آلتینا
بلکه ائله باشیم حلال
باش آلتداکی داش آلتینا
دوسلار قازسین مزاریمی
*
سینه م اوسته حک اولونا
خیش دسته یی ، بیرده قلم
اؤز قبریمه گوله - گوله
اؤزوم یئنمک ایسته ییرم
دوسلار قازسین مزاریمی

اشعار ممد اراز 1

دونیا دوزلمیرکی دوزلمیر بابا
عمورده توکنیر سؤزده توکنیر
باشیمین آلتیندان یاستیق دا قاچیر
اللر دیر اوچوران ، اللر تیکه نی
چؤللوکدن یاز قاچیر ، یازلیق دا قاچیر
دونیا دوزلمیرکی دوزلمیر بابا
..
کیمدن سه تئز دوروب کیمین اوشاغی
ایتینه داش آتیب بئش یوز ایل قاباق
کیمین ده ییرمانی کیمدن آشاغی
بونلاری یئرینده کیم اوتورداجاق ؟
دونیا دوزلمیرکی دوزلمیر بابا
..
طرفسیز طرفده دوز اوغلو دوزلر
طرفگیر طرفده سیلاح قان – قاد
چایینی ایتیرن ماوی دنیزلر
چیرپینیب بوغولر گؤز قاباغیندا
دونیا دوزلمیرکی دوزلمیر بابا
..
کیمین سه دوننی قبیرسیز قالیب ؟
کوتانچی باباسی دمیرسیز قالیب ؟
کؤروکچو آتاسی کؤمورسوز قالیب
دونیا دوزلمیرکی دوزلمیر بابا
..
من تکدیم ، جوت اولدوم تکلندیم گئنه
اؤزوم یوک چکنم ، اؤزوم ده یوکم
باخسام« دؤز » دییه نه « دؤز » دئییلنه
آغزیمدان قاپیلار اؤز حلال تیکه م
دونیا دوزلمیرکی دوزلمیر بابا
..
گئدیر یال داواسی سوموک داواسی
گئدیر وورهاوورلا چپیک داواسی
گئدیر میلیون چونون قپیک داواسی
دونیا دوزلمیرکی دوزلمیر بابا
..
« منم» دییه نلرین منی گؤرنمور
الی تپیکده دیر اؤزو هدفده
آزمیش عاغیللارین چنی گؤرونمور
ایتمیش ایتیریلمیش باشلار کلفده
دونیا دوزلمیرکی دوزلمیر بابا
..
هله بو دونیانین قیل و قالی چوخ
بیلمم زهری چوخ ، یوخسا بالی چوخ ؟
چوخ وئردیم اؤزومه بو سوالی چوخ
ارضین نادانیندان آغ ساققالی چوخ
بس نییه بو دنیا دوزلمیر بابا؟