اولین رقص جهان ثبت شده در یونسکو
قبولستان با قدمت 40هزار سال
بمناسبت ثبت جهانی رقص یاللی آزربایجان باستان در یونسکو
پاسخ سوالاتی که در این پست داده شده است:
1) منطقه تاریخی قوبولستان(قبولستان)
2) اولین آلت موسیقی بشری جهان چیست و کجا قرار دارد؟
3) اولین رقص جهان متعلق به کجاست و چقدر قدمت دارد؟
.
پارک ملی قبوستان از معروف‌ترین جاهای دیدنی جمهوری آذربایجان است که به‌خاطر جاذبه‌های غیرعادی مانند گل‌فشان‌ها و سنگ‌نگاره‌های ماقبل تاریخ در سراسر جهان شهرت دارد
در این منطقه بیش از ۶٬۰۰۰ حجاری متعلق به ۵٬۰۰۰ تا ۴۰٬۰۰۰ سال پیش بر روی صخره‌ها انجام‌شده‌است.
یکی از مشهورترین سنگ‌نگاره‌های پارک ملی قبوستان، که قدمتی ۱۵ هزار ساله داد تصویر رقاص‌هایی است که در حال اجرای یکی از رقصهای ملی آذربایجان به نام «رقص یالی» هستند. که اولین و کهن ترین رقص بشری که از سوی محققان و باستان شناسان بین المللی به ثبت رسیده است و یکی از قدیمی‌ترین رقصهای فولکلور آذربایجان است.
23 ژوئن 2007 یونسکو ضمن ثبت جهانی آن بعنوان یکی از رقص های ملل تورک؛ رقص یاللی را از گنجینه های کهن تاریخی و بشری آزربایجان ثبت کرد
در این رقص، شرکت‌کنندگان دست در دست هم دارند یا دست روی شانه یکدیگر می‌گذارند و دایره‌وار یا زنجیروار می‌رقصند. و از سنگی بنام قاوال‌داش جهت تولید موسیقی استفاده میکردن.
«قاوال داش» که در زبان ترکی به معنی سنگ دایره زنگی است، در ورودی پارک ملی قبوستان قرار دارد و یکی از چهار سنگ آوازخوانی به شمار می‌رود که در این منطقه کشف شده است. هریک از سنگ‌ها نشانه‌های خاص خود را دارند؛ به‌عنوان مثال، در سنگ ورودی پارک حفره کاسه‌مانندی در مرکز به چشم می‌خورد. زمانی که سنگ‌های کوچک به این سنگ برخورد می‌کنند، صدایی پرطنین و ژرف ایجاد می‌کند، این سنگ بزرگ روی سنگ‌های کوچک‌تر قرار دارد تا صدای بهتر و بلندتری تولید کند. امروزه گردشگران می‌توانند این آلت موسیقی اولیه را به صدا درآورند و ریتم‌هایی بنوازند که هزاران سال قبل، مردم این منطقه می‌نواختند.
تاریخ دانان زیادی همچون، هنری فیلد، آرتور کسیت، چارلز بارنی و غیره سرزمین آذربایجان را مهد تمدن بشری و سرزمین ظهور انسان متفکر میدانند. برخي از این حکاکی ها عبارتند از اشکال قدیمی ترین قایقها؛ اشكال قدیمي ترین آلات موسیقی .ساز و هنر آشیقی.اشكال قديمي ترين حيوانات ، جنگجویانی نیزه به‌دست ، کاروان‌های شتر، خورشید ، ستارگان و و جانفشانی مردمان آن دوره را به‌تصویر کشیده‌اند همچنین رقصهای دسته جمعی از جمله ياللي كه در نوع خود بی نظیر میباشند. پروفسور تور هئرئدال باستان شناس نروژی اشکال حک شده قایقها و کشتیها در قوبوستان جمهوری آزربایجان را عین شکلهای سومری میداند وی همچنین اشکال این قایقها در قوبوستان جمهوری آزربایجان را از قدیمی ترین اشکال قایقهای کشف شده در دنیا معرفی کرده است.
این باستانشناسان همچنین حكاکی های ثبت شده قوبوستان جمهوری آزربایجان را از باورها و آیین های باستانی ملل تورک در اجرای رقص یاللی دانسته اند.
همچنین بقایایی از غارهای مسکونی، سکونتگاهها و گورها به‌دست آمده که نمایانگر حضور و استفادهٔ شدید انسان از این منطقه پس از آخرین عصر یخبندان تا قرون وسطی بوده‌است. انسان‌های غارنشین به‌مدت چندین نسل (تا قرن بیستم) اثر خود را روی دیوارهای این سکونتگاهها به جا گذاشتند.
این منطقه در سال ۲۰۰۷ نیز به‌دلیل سنگ‌نگاره‌هایش به عنوان یکی از اولین سکونتگاه های انسانی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. این سنگ‌نگاره‌ها به‌واسطهٔ کیفیت حجاری‌ها و نمایش مواردی همچون شکار، جانوران، گیاهان و سبک زندگی در دوران پیش از از تاریخ و نمایش توالی فرهنگی از آن دوران تا قرون وسطی به‌عنوان میراثی با اهمیت جهانی بسیار در نظر گرفته‌شدند
سنگ‌نگاره‌های قبوستان از سال ۲۰۰۶ تا کنون بر پشت اسکناس‌های ۵ مناتی آذربایجان نقش بسته است.
گل افشان های قبولستان
تقریباً در حدود ۴۰۰ گل‌فشان در آذربایجان و کرانه‌های آن در دریای خزر وجود دارد که این میزان بیش از نیمی از کل گل‌فشان‌های جهان است. یکی از این گل‌فشان‌ها واقع در ۱۵ کیلومتری باکو در سال ۲۰۰۱ ناگهان شروع به بیرون‌دادن شعله‌هایی به ارتفاع ۱۵ متر نمود و اخبار جهان را به خودش اختصاص داد.
تصور بر آن است که که این گل‌ها خاصیت دارویی دارند و به‌همین‌دلیل بسیاری از توریست‌های محلی و بین‌المللی برای استفاده از این گل‌ها به این منطقه سفر می‌کنند.
به‌طور متوسط یک گل‌فشان هر ۲۰ سال یکبار یا بیشتر با نیرویی عظیم در قبوستان فوران کرده و علاوه بر ایجاد شعله‌هایی به ارتفاع صدها متر، چندین تن گل را نیز در محیط اطرافش می‌پراکند